هرآنچه باید درباره تیروئیدیت هاشیموتو بدانید

غده تیروئید غده درون ریز پروانه ای شکل است که معمولا در پایین گردن و بالای جناق قرار دارد، نقش تیروئید این است که هورمون های تیروئید را ایجاد میکند، این هورمون ها ابتدا به خون و سپس به هر بافتی در بدن منتقل میشود و باعث میشود بسیاری از قسمت های بدن هماهنگ شوند و سوخت و ساز بدن را تنظیم میکند. برخی از اختلالات تیروئید وجود دارد که تیروئید شما مستعد ابتلا به آن است و یکی از آنها بیماری تیروئیدیت هاشیموتو است، هاشیموتو یک بیماری است که هر کسی می تواند به آن مبتلا شود. حتی ممکن است باعث مشکلات تیروئید در کودکان شود و اگر درمان نشود، به کم کاری تیروئید مبتلا می شوند. اصطلاح تیروئیدیت به التهاب غده تیروئید اشاره دارد، تیروئیدیت هاشیموتو یا بیماری هاشیموتو به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز شناخته میشود، این یک اختلال است که در آن سیستم ایمنی بدن علیه غده تیروئید عمل میکند و به آن حمله میکند و روی غده تیروئید تاثیر میگذارد که منجر به التهاب مزمن میشود، با گذشت زمان این حالت موجب کاهش توانایی غده تیروئید جهت تولید هورمون های تیرویید میشود که منجر به کاهش تدریجی عملکرد و در نهایت تیروئید کمکار میشود، این بیماری در زنان میانسال شایع تر است و حدود 5 تا 10 برابر مردان است اما ممکن است در مردان و زنان در هر سنی و کودکان رخ دهد. بیماری هاشیموتو ممکن است به بیماری قلبی هم ارتباط داشته باشد چون سطح کلسترول(کلسترول بد) در افراد مبتلا به تیروئید کمکار (کمکاری تیروئید) بالا رفته و منجر به مشکلات قلبی و نارسایی قلبی میشود.

علائم تیروئیدیت هاشیموتو

• افزایش وزن ناگهانی
• افسردگی
• افت حافظه، عدم تمرکز، مه مغزی
• افزایش حساسیت به سرما و عدم تحمل سرما
• خشکی پوست
• صورت پف کرده
• صدای خشن و گرفته
• ریزش مو، ناخن و موی نازک و شکننده
• یبوست
• خواب آلودگی
• خونریزی قاعدگی بیش از حد یا دوره های نامنظم
• کاهش ضربان قلب ( زیر 72 ضربان در دقیقه ) و نارسایی قلبی
• ضعف و درد عضلانی

تشخیص بیماری هاشیموتو

بیماری تیروئیدیت هاشیموتو در ابتدا پنهان است و ممکن است علائم ذکر شده را متوجه نشوید، آهسته پیشرفت میکند و باعث آسیب های مزمن تیروئید و در نهایت کاهش هورمون تیروئید در خون شما میشود اما با افزایش سن دچار علائم کمکاری تیروئید خواهید شد، در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید و سایر بیماری های خود ایمنی دارند خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو و سایر بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، دیابت نوع یک، لوپوس، بیماری سلیاک و… افزایش می یابد.

تشخیص تیروئیدیت هاشیموتو توسط آزمایش خون انجام میشود که عملکرد تیروئید را اندازه گیری میکند، آزمایش ها در اکثر مواقع شامل anti Tpo ،Tsh، T3، free T3، T4 میباشد در صورتیکه Tsh از حد نرمال آزمایشگاه بالاتر باشد نشانده این است که فرد دچار کمکاری تیرویید شده است و  Tpo بالا یعنی کمکاری تیروئید فرد از نوع هاشیموتو است. در صورتیکه Anti Tpo(آنتی بادی پراکسیداز) نرمال باشد، TgAb( آنتی بادی تیروگلوبولین) تعیین کننده تیروئیدیت هاشیموتو میباشد و در صورتیکه Tgab منفی باشد به احتمال 95 درصد هاشیموتو ندارید، یعنی در واقع در صورتیکه  Tpo ab و Tg ab منفی باشد احتمال 95 درصد کمکاری تیروئید شما از نوع هاشیموتو نیست و در مواقعی که Tpo یا Tg یا یکی از آنها بالا بود کمکاری تیروئید شما از نوع هاشیموتو میباشد. خیلی از افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو تی پی او پایین دارند اما آنتی بادی تی جی در آنها بالا میباشد. بنابراین اگر تی پی او پایین بود بیمار باید Tg ab هم آزمایش بدهد. توجه داشته باشید گاهی هم پزشک سونوگرافی درخواست میدهد.

علائم و نشانه های تیروئیدیت هاشیموتو همراه با گواتر:

هنگامی که شما تیروئیدیت هاشیموتو دارید، سلول های ایمنی شما اشتباها به بافت سالم تیروئید حمله می کنند. هنگامی که این اتفاق می افتد، تیروئید شما می تواند ملتهب شود و به نقطه ای که گواتر نامیده میشود تبدیل شود. نشانه اولیه گواتر، تورم در جلوی گردن شما می باشد، در ابتدا ممکن است بدون درد باشد. اما اگر درمان نشود، می تواند بر پایین گردن شما فشار وارد کند. در مراحل پیشرفته، گواتر می تواند تنفس مناسب و بلعیدن را مختل کند. همانطور که میدانیم به هر نوع بزرگ شدن غده تیروئید گواتر گفته میشود که انواع مختلفی دارد. ممکن است گره یا نودل داخل تیروئید بزرگ شده یا ممکن است بافت ساده تیروئید بزرگ شود. بافت خود تیروئید در اثر ناتوانی تیروئید در تولید هورمون های تیروئید ایجاد میشود، چون تیروئید سعی میکند هورمون تولید کند ولی نمی تواند. گره های تیروئید اگر با ید و لووتیروکسین و … کوچک نشود با جراحی بافت اضافی تیروئید را میتوان خارج کرد.

تیروئیدیت هاشیموتو و بارداری

آیا تیروئیدیت هاشیموتو و کمکاری تیرویید در دوران بارداری خطرناک است؟ آیا دچار سقط جنین یا زایمان زودرس میشویم؟ آیا فرزندمان بعد از تولد دچار کمکاری تیروئید و تیروئیدیت هاشیموتو میشود یا نه؟ اینها سوالهایی است که در ذهن اکثر خانم هایی که در شرف بارداری هستند میباشد و باعث نگرانی آنها شده است، این مقاله از سایت آسان طب به شما هشدار میدهد که حتما چندین ماه قبل از باردار شدن با ارائه راهکارهایی که در ادامه به شما گفته میشود به تنظیم هورمون تیرویید و شرایط بدن خود بپردازید، عدم درمان میتواند مشکلاتی را برای مادر و کودک به وجود آورد و کودک را دچار اختلالات مغزی کند، به افراد توصیه میشود نگران نباشید بیماران زیادی هستند که در حالیکه کمکاری تیروئید و هاشیموتو دارند و درمان به موقع انجام داده اند فرزندانی سالم به دنیا آورده اند. بسیاری از خانم ها که داروهای هورمون تیروئید مصرف میکنند در دوران بارداری باید دوز بالاتری داشته باشند بنابراین باید مرتبا با پزشک خود در تماس باشید. پس از این که فرد به پزشک مراجعه میکند پزشک طبق آزمایش هاش های بیمار، درمان را آغاز میکند. بدون مشورت پزشک دوز داروی خود را تغییر ندهید. اگر در حین مصرف لوتیروکسین باردار شدید قرص لوتیروکسین را قطع نکنید چون ضرری برای جنین ندارد فقط سریعا به پزشک مراجعه کنید تا پزشک با انجام آزمایشات دوز مصرفی را در بدن شما تنظیم کند. بنابراین نتیجه میگیریم افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو هم میتوانند باردار شوند اما دقت کنید در زمان بارداری Tsh و Anti tpo باید نرمال باشد و توجه کنید دارویی برای کاهش Tpo وجود ندارد اما میتوانید با رژیم غذایی سالم و راهکارهایی که در ادامه به شما گفته میشود سعی در کاهش آنتی تی پی او داشته باشید. اگر قصد بارداری دارید ویتامین های بدن خود از جمله ویتامین دی را چک کنید که نرمال باشد و در صورت فقدان ویتامین مکمل مصرف کنید، به طور کلی در تمامی افرادی که دچار تیروئیدیت هاشیموتو هستند مقدار ویتامین دی باید بین 50 تا 70 باشد هر چند در افراد عادی ویتامین دی بین 30 تا 100 نرمال در نظر گرفته میشود.

در طول دوران بارداری Tsh خود را نرمال نگه دارید در سه ماه اول Tsh باید در محدوده 0.1 تا 2.5 باشد، در سه ماه دوم Tsh بین 0.2 الی 3.0 و در سه ماه سوم Tsh بین 0.3 الی 3.0 باشد و به افرادی که باردار هستند توصیه میشود هر 4 هفته یکبار آزمایش خون دهند و دوز داروی خود را تنظیم کنند. بعضی از افراد در دوران بارداری دچار کمکاری تیروئید میشوند که ممکن است با درمان بعد از بارداری برطرف شود یعنی دچار کمکاری موقت شده باشند اما در بعضی از افراد هم کمکاری موقت تبدیل به کمکاری تیروئید دائم میشود.

علت ایجاد تیروئیدیت هاشیموتو

بیماری هاشیموتو باعث نوسان هورمون تیرویید در خون شما میشود حدودا هفتاد درصد کمکاری تیرویید مربوط به اختلال در سیستم ایمنی بدن میشود و به تیروئیدیت هاشیموتو مربوط است هر چند کمکاری تیروئید علت های دیگری هم میتواند داشته باشد از جمله کمبود ید در بدن، ضعف غدد آدرنال، کمکاری هیپوفیز و…

علت ایجاد بیماری هاشیموتو میتواند زمینه ژنتیکی داشته و به ارث رسیده باشد و یا این که یک عامل محرک وجود داشته باشد مانند کمبود ویتامین دی، مصرف قرص های ضدبارداری، استرس، بارداری، سندروم روده تحریک پذیر، سندروم تخمدان پلی کیستیک، باکتری پیلوری معده، نوسان قند خون، حساسیت به گلوتن، حساسیت به مواد غذایی و … این عوامل محرک در افراد مختلف متفاوت است.

رژیم غذایی در تیروئیدیت هاشیموتو و کمکاری تیروئید

♦ مواد التهاب زا تی پی او Tpo را بالا میبرد بنابراین از سرخ کردنی ها، فست فودها، نگه دارنده ها، مواد خیلی شیرین پرهیز کنید.

♦ بهتر است از مصرف ید خودداری کنید چون ید تی پی او را افزایش میدهد و حدالمقدور از نمک بدون ید استفاده کنید.

♦ مصرف سلنیوم، امگا3، پروبیوتیک ها، ویتامین سی، ویتامین دی، کاهش کربوهیدرات ها، مصرف میوه و سبزی فراوان و آنتی اکسیدان زیاد میتوانند به کاهش تی پی او کمک کند و سیستم ایمنی را به تعادل برساند و در نتیجه علائم بیماری هاشیموتو رو به بهبود میرود. بدن افراد مختلف متفاوت است سعی کنید بدن خود را بشناسید و به حساسیت ها و آلرژیهایی که بدن دارد توجه کنید و موارد آلرژی زا را حذف کنید.

♦ میتوانید رژیم بدون گلوتن داشته باشید که بسیار مفید است چون گلوتن ممکن است باعث تشدید عوارض بیماری هاشیموتو شود.

♦ از مصرف خانواده کلم، غذاهای حاوی گواتروژن، سویا و مشتقات آن مانند شیرسویا، شلغم، بادام زمینی، روغن های حاوی کانولا تا حد ممکن پرهیز کنید و برای مواد غذایی از روغن زیتون یا کنجد استفاده کنید.

♦ سعی کنید مکمل های تقویتی و یا اکثر داروها را 4 ساعت قبل یا 4 ساعت بعد از مصرف قرص لوتیروکسین استفاده کنید، داروهایی مانند کربنات کلسیم، داروهای دیابت، داروهای پایین آورنده پتاسیم، داروهای خونریزی معده، آنتی اسید های حاوی آلومینیوم و…

♦ گیاه بوزیدان یا جیسینگ هندی هم میتواند مفید باشد، بوزیدان کیفیت خواب را بهبود میبخشد همچنین در تقویت سیستم عصبی و کاهش خستگی موثر است، اما مصرف آن در طی بارداری و کودکان توصیه نمیشود و از مصرف زیاد آن خودداری کنید چون به فعالیت بیضه ها آسیب میرساند. روزانه یک تا دو گرم پودر آن را در یک لیوان آب جوش ریخته و بگذارید در حرارت ملایم بیست دقیقه دم بکشد سپس میل کنید.

درمان تیروئیدیت هاشیموتو و کمکاری تیروئید

توجه داشته باشد درمان تیروئیدیت هاشیموتو با دارو مانند ریختن آب در یک سطل سوراخ دار است بدون برطرف کردن نشتی آن و در واقع سرکوب کردن بیماری است بدون برطرف کردن ریشه بیماری. هر چند داروها بسیار مهم هستند و اگر کسی دچار کمکاری تیروئید و یا تیروئیدیت هاشیموتو است باید دارو استفاده کند اما برای درمان باید به برطرف کردن علت و ریشه بیماری بپردازید، اگر بتوانید ریشه بیماری خود را پیدا کنید و آن را درمان کنید و آنتی بادی تی پی او خود را به حد نرمال برسانید، نیاز به مصرف قرص لوتیروکسین خیلی کم و یا قطع میشود، متاسفانه هیچ درمان شناخته شده ای برای تیروئیدیت هاشیموتو وجود ندارد. بهترین راه برای درمان این اختلال تیروئید، مصرف دارو است که هورمونهای تیروئید شما را تنظیم می کند تا سطح هورمون تیروئید شما نرمال شده و متابولیسم بدن شما را تنظیم کرده و علائم هاشیموتو را از بین میبرد. توصیه میشود ورزش منظم به خصوص ورزش های هوازی مانند ایروبیک و خواب مناسب و کافی داشته باشید و از استرس بپرهیزید.

درمان بیماری هاشیموتو با جایگزین هورمون تیروئید یا همان قرص لوتیروکسین معمولا ساده و موثر است، وقتی که لووتیروکسین در دوز مناسب مصرف شود عوارض جانبی ندارد. توجه کنید در اوایل درمان بیماری با دارو نیاز است که دوماه یک بار آزماش تیروئید انجام دهید پس از کنترل هورمون تیروئید هر شش یا نه ماه یکبار آزمایش میدهید مگر اینکه باردار باشید که نیاز به آزمایش های مکرر میباشد. توجه داشته باشید قرص لوتیروکسین را ناشتا مصرف کنید و نیم ساعت بعد، صبحانه خود را میل کنید و سعی کنید هر روز در ساعت مشخصی قرص را مصرف کنید. فقط توجه شود در صورتی که هورمون تیروئید کم یا زیاد باشد به قلب فشار می آورد. ضربان قلب طبیعی بین 60 و 100 ضربان در دقیقه و محدوده متوسط آن بین 72 تا 78 می باشد در ورزشکارها و افرادی که بدن ورزیده دارند ممکن است در زمان استراحت بین 40 تا 45 دقیقه هم باشد. در تیروئیدیت هاشیموتو ممکن است مصرف قرص لوتیروکسین ضربان قلب را بالا ببرد، در صورتیکه ضربان قلب یک یا دوساعت بعد از مصرف لوتیروکسین از 72 بالاتر رفت و ضربان قلب خود را احساس کردید ممکن است به علت دوز نامناسب و بالای دارو باشد در این صورت با پزشک خود مشورت کنید و در صورتی که پایین تر از 72 باشد نشاندهنده این است که هورمون تیروئید کافی به بدن نمیرسد.

منبع: آسان طب